توسعه ي صنعت گردشگري و ظایف سازمان ها

گردشگری یکی از محورهای مهم توسعه استان محسوب می گردد اما متاسفانه به دلیل عدم برنامه‌ریزی صحیح،  از این پتانسیل به نحو مطلوب استفاده نگردیده است . در این راستا برنامه‌ریزی پیشرفت روستا در بخش گردشگری یک ضرورت است و به دستور جناب آقای حسین زادگان استاندار محترم به اعضای کمیته بوم گردی استان (بنیاد مسکن ، میراث فرهنگی ، دفتر امور روستایی ) ماموریت داده شده که در جهت بالابردن درآمد روستا در بخش گردشگری نسبت به شناسایی روستاهای مقصد و مسیر که زمینه‌ساز اجرای تور در مناطق روستایی است اقدام نمایند. در این راستا تیم کارشناسی متشکل از آقایان اسحقی ، حسنی ، علیزاده ، فیاض بخش( از استانداری - بنیاد مسکن - میراث فرهنگی) تشکیل گردید که از تاریخ 15 دیماه 97  ماموریت خود را در رفتن به شهرستان‌ها آغاز نمودند. روش کار نیز بدین شکل بوده که در ساعت 7 صبح جلسه‌ای با حضور فرماندار یا معاونین فرماندار، بخشداران،روسای بخش و مسئولین میراث فرهنگی و بنیاد مسکن شهرستان برگزار و بازدید از روستاهایی که قبلا انتخاب شده بودند و یا روستاهایی که در جلسه توسط فرمانداری پیشنهاد گردیده بعمل آمد که در این بازدیدها شوراهای محل و دهیاران نیز حضور داشتند و روستاهای مقصد و مسیر گردشگری براساس ضوابط از قبل تعیین شده با موضوع تور انتخاب گردیدند. همچنین در این بازدیدها وظایف سازمان ها و دستگاه ها به عنوان زیرساخت توسعه گردشگری و نقش بخش خصوصی در ایجاد تاسیسات در راستای افزایش تولیدات محصولات گردشگری بمنظور بالابردن درآمد روستا تعیین گردید. گزارش زیر جزئیات برنامه توسعه روستا در بخش گردشگری را بر حسب هر شهرستان مشخص می کند. امید است در یک برنامه کوتاه مدت سه ساله درخواست های مطرح شده تحقق کامل یابد که در آن صورت گام کوچکی در توسعه استان برداشته خواهد شد.  این نکته باید یادآوری شود که اکثر روستاهای استان مازندران دارای جاذبه گردشگری است و انتخاب تعداد 160  روستا به عنوان مقصد و مسیر گردشگری دلیلی بر این ادعا نیست که دیگر روستاها  شرایط لازم  را در این رابطه ندارند، بلکه در برنامه میان مدت و بلند مدت می توان برای روستاهای دیگر استان که شرایط لازم را دارند نیز برنامه ریزی نمود. نکته دیگر که خیلی حائز اهمیت است بافت با ارزش روستاست که به عنوان یک جاذبه میراث فرهنگی، سرمایه اصلی بخش گردشگری در مناطق روستایی محسوب می گردد که اگر این معماری تاریخی و بافت با ارزش حفظ نشوند باید در کتابها و نوشته ها، نامی از روستاهای تاریخی و معماری گذشته جستجو کرد!! متاسفانه هر روز که میگذرد معماری شهرنشینی مثل وصله ناجور بافت روستا را می بلعد و باید از این پیشروی مدرنیته که جز ضرر بر فرهنگ روستایی چیزی به ارمغان نمی آورد جلوگیری کرد.
" پیشنهادهای مطرح شده در این گزارش، راهگشایی خواهد بود بر حل این معضل بوجود آمده"
طرح مسئله:
توسعهي صنعت گردشگري منوط به همكاري بيش از چهل سازمان و دستگاه دولتي به عنوان فراهم آوردنده زيرساخت هاي صنعت گردشگري و فعال شدن بخش خصوصي در ايجاد تاسيسات گردشگري است.
 در استان مازندران در مناطق روستايي به علت نداشتن برنامه كاري، هر سازمان در راستاي وظيفهي خود كارهايي را در روستا انجام مي دهند و بخش خصوصي هم بدون مطالعه امكان سنجي و ظرفيت تحمل، تاسيسات گردشگري را در استان ايجاد كردند ولي در وضع موجود نه گردشگر راضي به گذراندن اوقات فراغت  خود در استان است و نه مردم بومی و محلي.
ضرورت اينكه در مناطق روستايي گردشگري در قالب تور انجام گیرد يك امر بديهي است. پيش نياز تور، داشتن اطلاعات توسط دفاتر خدمات مسافرتي و تورگردانان و تور اپراتورها از مكان هايي است كه به عنوان مقاصد گردشگري هستند و اینکه چه نوع كالاي گردشگري در این مکان ها عرضه می شود كه مي تواند انگيزه ي گردشگران را برآورده نمايد.
در يك بررسي انجام گرفته در استان مازندران بيش از چهل انگيزه ي سفر وجود دارد. قصد داریم در برنامه كاري روستا اين چهل انگيزه را بررسي كنيم كه در كدام روستاهاي استان پاسخ مناسب به اين انگيزه ها داده می شود و بر اساس آن مسير تور را در مناطق روستايي با نوع تور مشخص و در اختيار توزيع كنندگان اين صنعت قرار گیرد تا بتوانند سفر را در استان مديريت كنند.
نكته ي قابل توجه و مهم :
اين تحقيق در يك فاصله ي زماني دو ماهه انجام گرفته است و سعي شده با توجيه مسئولين و جلسات كارشناسي، از نيروي انساني سازمان ها استفاده شود. همهي دستورالعمل‌ها و شاخص ها نیز در نظر گرفته شده است. روش كار و گزارش نويسي و تجزيه و تحليل وظايف بر اساس تجربه و كاربردي انجام گرفته است. بي شك نقص زيادي وجود دارد كه مي توان اصلاح كرد.
مطلب مورد بحث فقط بوم گردي نسيت بلکه توسعه روستا در بخش گردشگری مد نظر قرار گرفت که در مرحله اول از 3200 روستا تعداد 160 روستا به عنوان مقصد و مسیر انتخاب گردیده اند.
البته همه ی روستاهای استان دارای جاذبه ی گردشگری هستند ولی بر اساس شاخص های تعیین شده این روستاها بر مبنای  اولویت برنامه ی کوتاه مدت سه ساله و پنج ساله انتخاب شده اند.

هدف:
هدف از این طرح بالابردن درآمد مردم روستا می باشد.
 استراتژی رسیدن به هدف :
اجرای تور گردشگری در روستاهای هدف.
 طرح‌ها و برنامه‌های رسیدن به استراتژی :
۱- شناسایی روستاهای مقصد و مسیر گردشگری در استان .
۲- آموزش جوامع محلی مخصوصا روستاهایی که به عنوان مقصد و مسیر گردشگری انتخاب می‌شوند.
۳- بررسی محصولات گردشگری که در روستاهای مقصد و مسیر گردشگری عرضه می‌شود.
۴- بررسی افزایش تولید محصولات گردشگری که در روستاهای مقصد و مسیر گردشگری انگیزه بیشتری از گردشگران را برآورده می نمایند.
۵- نقش و وظیفه سازمان های دولتی که وظیفه زیرساخت‌های توسعه این محصولات را در روستاهای مقصد و مسیر گردشگری انجام می‌دهند.
۶- وظیفه بخش خصوصی در ایجاد تاسیسات گردشگری در روستاهای مقصد و مسیر گردشگری در روستا.
۷- تعیین ظرفیت بُرد در روستاهای مقصد و مسیر گردشگری در رابطه با ایجاد تاسیسات گردشگری.
۸- بررسی عناصر هفتگانه تور شامل اقامت، پذیرایی، اماکن دیدنی، جاذبه‌ها، راهنمای خرید،
صنایع دستی و سوغات در روستاهای مقصد و مسیر گردشگری که زمینه‌ساز اجرای تور می‌باشد.
۹-تعیین موضوع تور در روستاهای مقصد و مسیر گردشگری.
۱۰- تدوین کتاب تصاویری از اماکن دیدنی و جاذبه های روستای مقصد و مسیر گردشگری.

تعیین پروژه ها در اجرای طرح و برنامه ها:
در این تحقیق پروژه‌های زیر مدنظر است که باید در روستاهای استان انجام گیرد:
 - مشخص شدن مسیر تور بر حسب موضوع تور و شماره مسیر در استان از نظر تعداد و مبدا و مقصد.
  - مشخص نمودن تعداد روستاهای مقصد و مسیر گردشگری در استان.
  -وظیفه ای که روستاهای مقصد و مسیر گردشگری در برنامه ریزی کوتاه مدت 1 تا 3 ساله و میان مدت 3 تا 5 ساله، توسط بنیاد مسکن، میراث فرهنگی، جهاد کشاورزی، راه شهرسازی،امور آب، آبفار، برق، گاز، منابع طبیعی، محیط زیست، صمت، فرمانداری، بخشداری، دهیاری،شورای بخش و شورای روستا، دفتر امور روستایی استانداری، دفتر فنی استانداری ودفتر امور اقتصادی استانداری باید انجام گیرد.
-تدوین نوع تاسیسات گردشگری بر اساس ظرفیت سنجی به عمل آمده در آستانه تحمل روستاهای مقصد و مسیر گردشگری.
- تعیین میزان تسهیلات در جهت اجرای تاسیسات گردشگری توسط بخش خصوصی در روستاهای مقصد و مسیر.
-تعیین رویدادهای مهم فرهنگی، ورزشی، کشاورزی، تجاری، الکترونیک، مذهبی، گردشگری، صنعتی، نمایشگاه ها و جشنواره ها در روستاهای مفصد جهت ثبت در تقویم میراث فرهنگی و ارشاد اسلامی به منظور برگزاری هر ساله و ارائه به تورگردانان، تور اپراتور ها و دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی جهت برنامه ریزی تور برای روستا های مقصد و مسیر گردشگری استان.
 -پیش بینی تعداد اشتغال در برنامه کوتاه مدت و میان مدت.
- پیش بینی تعداد واحدهای بوم گردی در برنامه کوتاه مدت و میان مدت.
- مشخص نمودن تعداد خانه‌های قدیمی نیازمند به مرمت و بازسازی در روستاهای مقصد و مسیر گردشگری.
- مشخص نمودن تعداد آب بندان‌هایی که زمینه ایجاد تاسیسات گردشگری را دارند.

عناصر یک تور:
حمل و نقل : به دو بخش برمی‌گردد: بخش اول مسیری که در مبدا و مقصد ارتباط برقرار می کند زمینی – هوایی- ریلی- دریایی. بخش دوم نیروی انسانی راندن وسیله از مبدا تا مقصد است و در این تحقیق فقط جاده زمینی مدنظر است که باید مورد توجه قرار گیرد اما در بخش نیروی انسانی دفاتر خدمات مسافرتی تورگردانان و تور اپراتورها یا به تعبیری توزیع کنندگان این صنعت برنامه ریزی کامل را انجام خواهند داد.
اقامت : محل بیتوته شبانه گردشگرانی است که بخواهند اسکان یا اقامت در روستا را برگزینند. در این تحقیق منظور روستاهای مقصد می باشند که گردشگر یک شب در روستا (حداقل ۲۴ ساعت) را بیتوته می‌کند.
پذیرایی: سرو غذا و نوشیدنی ها به گردشگر را پذیرایی می گویند.
اماکن دیدنی: به مکانی گفته می‌شود که انسانها در خلق آن دخالت ندارند مانند کوه، دره، دشت، دریا.
جاذبه: به مکانی گفته می‌شود که بشر در به وجود آوردن نقش داشته باشند مانند تخت جمشید، حمام‌های قدیمی، خانه های قدیمی.
راهنما : به افرادی گفته می‌شود که کارت راهنمایی از میراث فرهنگی دارند که به چهار گروه تقسیم می شوند: راهنمای بین المللی- راهنمای ملی- راهنمای محلی- راهنمای موضوعی. در این تحقیق به راهنماهای محلی و موضوعی در روستا نیاز است.
خرید صنایع دستی و سوغات: گردشگران در اوقات فراغت خود در روستا به دنبال خرید محصولاتی از قبیل: لبنی - کشاورزی - دامی - صنایع‌دستی و ... می روند  که بزرگترین منبع درآمد مردم محسوب می گردد.
 نکته قابل توجه: هزینه کرد گردشگران در روستا باعث درآمد روستاییان می‌گردد. بدین معنا که در مرحله اول اقامت، مرحله دوم پذیرایی و مرحله سوم خرید است که باید زمینه خرید به صورتی در روستاها فراهم گردد که گردشگران با رضایت کامل به این امر بپردازند.

تعاریف و مفاهیم کاربردی در این تحقیق:
۱- روستای مقصد گردشگری:  به روستایی گفته می‌شود که گردشگر در آنجا شب مانی دارد به تعبیری حداقل ۲۴ ساعت در این روستا بیتوته می‌کند.
۲- روستای مسیر گردشگری : به روستایی گفته می‌شود که گردشگر کمتر از ۲۴ ساعت در روستا به قصد خرید و پذیرایی اوقات فراغت می گذراند.
۳- بوم گردی : به یکی از واحدهای تأسیسات گردشگری گفته می شود که علاوه بر اقامت دارای جاذبه، آن هم میراث فرهنگی می باشد، یعنی ما را به گذشته برمی‌گرداند.
۴-روستاهای بافت با ارزش: بنیاد مسکن استان بر اساس شاخص‌هایی که روستاهای دارای جاذبه گردشگری دارند آنها را به ستاد مرکزی معرفی می کند و بنیاد هم با حضور نمایندگان دستگاه‌ها و سازمان‌ها موضوع را بررسی و در صورت تایید به عنوان بافت با ارزش اعلام می‌کند و طرح های هادی را با نگاه بافت با ارزش از اعتبار ملی در استان اجرا می‌کند. شاخص‌های روستاهای هدف گردشگری  متفاوت است ولی همین رویه را انجام می دهند.
۵- تاسیسات گردشگری : به واحدهایی گفته می شود که مطابق بند یک آیین‌نامه اجرایی ایجاد توسعه، تکمیل، تجهیز و بهره برداری توسط سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری مجوز آن صادر می گردد.
۶- خانه های قدیمی: به خانه هایی گفته می‌شود که از مصالح روز در ساخت آن حداقل در نما استفاده نشده  باشد و حداقل یکصد سال  قدمت داشته باشد و دارای جاذبه معماری قدیم باشد.
۷- خانه های ترکیبی: به خانه هایی گفته می شود که معماری قدیم و جدید در بازسازی خانه مورد استفاده قرار گرفته باشد.
۸- تور : سفری که با برنامه‌ریزی صورت می‌گیرد.
9- اکوتوریسم: اکوتوریسم یا طبیعت گردی عبارت است از مسافرت به قصد تماشای طبیعت.
 بسیاری از گردشگران که به استان مازندران مسافرت می‌کنند دوست دارند اوقات فراغت خود را در دامان طبیعت بگذرانند. عمده موضوع تور ما در این تحقیق طبیعت گردی است.
10- گردشگری علمی: این نوع گردشگری قصد سفر آنهایی است که با هدف تحصیل و دوره‌های آموزشی و یا شرکت در سمینار و جشنواره های علمی و کنفرانس ها انجام می گیرد در این تحقیق این موضوع در هیچ یک از روستاها تعریف نشده است.
11-گردشگری ورزشی: در این تحقیق یک موضوع ورزشی در روستای سید اباصالح قائمشهر با عنوان آفرود در نظر گرفته شده است.
12-گردشگری آموزشی و فرهنگی: رویکرد بوم گردی نگاه توامان به گردشگری آموزشی و فرهنگی محسوب می گردد که در کل روستاهای مقصد و مسیر گردشگری مستتر می باشد.
13-گردشگری مذهبی و زیارتی: جاذبه های مذهبی زیارتگاه ها و اماکن مقدسه مقصد تعداد زیادی از گردشگران به قصد زیارت می باشند که به آنها گردشگر مذهبی می‌گویند. در این تحقیق تعدادی از روستاهای مقصد با این موضوع مشخص شده است.
14- ژئوتوریسم: گردشگری بر پایه شناخت زمین و پیدایش آن است که اساس آن داستان گویی در خصوص تاریخچه زمین است و بسیار برای گردشگران حائز اهمیت است، در این تحقیق این موضوع تعریف نشده است ولی باید روی آن کار شود یا به تعبیری قادر ساختن گردشگران به کسب دانش و درک زمین شناسی و ژئومورفولوژی فراتر از زیبایی منطقه را برسانیم.
15- گردشگری مناسب: گونه و مقیاسی از گردشگری که از نظر شرایط اقتصادی، اجتماعی،
زیست محیطی و سایر جنبه‌ها برای یک منطقه مناسب باشد. در این تحقیق موضوع تفریحی را با گردشگری مناسب در روستاهایی که محدوده آنها آب و نان وجود دارد تعریف کردیم.
16-گردشگری یا توریسم: به معنای گشت و گذار بین مبدا و مقصد.
17-گردشگری درمانی و سلامت : استفاده از آب گرم و معدنی با هدف درمانی و پزشکی.
در این تحقیق شامل مناطق: لاویج، دلیر، شوراب، آری، چشمه سورت، نیمور و ...  می باشد.
18- گردشگری تفریحی : گذراندن اوقات فراغت در آب بندان ها تحت عنوان گردشگری مناسب که در این تحلیل شهرستان‌های بابلسر، محمودآباد، فریدونکنار، جویبار در روستاهای مقصد گردشگری دارای آب بندان که زمینه برگزاری این موضوع تور بنام تفریحی را فراهم می‌کند.
19- گردشگری تجاری - بازرگانی: این نوع گردشگری در روستاهای مقصد این تحقیق وجود ندارد چون مسافرت‌های به منظور فعالیت تجاری، بازار یابی و خرید و فروش کالا صورت نمی گیرد. البته اگر این نوع گردشگری در روستاهای استان اتفاق بیفتد از درآمد قابل ملاحظه‌ای برخوردار می‌باشد.
20-گردشگری ماجراجویانه: زمینه این نوع گردشگری در روستاهای رامسر و نوشهر وجود دارد و به نوع گردشگری گفته می شود که با هیجان یا کوهنوردی و زندگی در روستاهای بکر و محیط طبیعی که تاکنون تجربه نشده اتفاق می افتد. در این تحقیق زندگی با مردم روستاهایی که  سبک زندگی مدرن بدان  وارد نشده مد نظر است .
21-گردشگری آبی: این گردشگری را هیدروتوریسم می‌نامند در این گردشگری پدیده های مختلف هیدرولوژیک مانند رودخانه ها، چشمه ها، دریاچه ها مورد توجه است و در این تحقیق نیز در تعدادی از روستاها زمینه برگزاری گردشگری آبی دیده شده است.

روش کار:
1. جلسه ای با حضور استاندار، مدیر کل بنیاد، میراث فرهنگی و دفتر امور روستایی برگزار گردید که در این جلسه برنامه کاری روستایی جهت تعیین روستای های مقصد و مسیر گردشگری مورد تصویب قرار گرفت و مقرر گردید انجام کار با آقای اسحقی و سازمان های مطرح شده در استان انجام گیرد.
2. جلسه بعد با حضور مدیر کل دفتر امور روستایی، بنیاد مسکن، میراث فرهنگی و آقای اسحقی در دفتر امور روستایی به منظور تدوین شیوه نامه کار برگزار گردید که مقرر گردید در میراث فرهنگی جلسه ای با حضور معاونین برگزار گردد.
3. جلسه ای در همان روز در میراث فرهنگی با حضور معاونین و روسای میراث فرهنگی، بنیاد مسکن و دفتر امور روستایی در رابطه با چگونگی انتخاب روستاهای مقصد و مسیر تعیین گردید که مقرر شد تیم کارشناسی شاخص های روستای مقصد را تعیین کنند.
4. جلسه کارشناسی در دفتر معاون گردشگری با حضور کارشناسان تشکیل و پس از چهار ساعت بحث و گفت و گو شاخص انتخاب روستای مقصد و مسیر تعیین گردید.
5. اسامی روستاهای مقصد و مسیر طی نامه ای از طریق میراث فرهنگی به فرمانداران با زمانبندی بازدید اعلام گردید.
6.بر اساس شاخص های تعیین شده و اطلاعات موجود در دفتر امور روستایی، بنیاد مسکن و میراث فرهنگی روستاهای مقصد و مسیر گردشگری در معاونت گردشگری میراث فرهنگی تعیین گردیدند. البته نظرات فرمانداران و بخشداری نیز در این زمینه اخذ گردید.
7.مدیر کل میراث فرهنگی طی نامه ای بر اساس زمانبندی بازدید از هر شهرستان روستاهای مقصد و مسیر گردشگری در مرحله اول شهرستان های چالوس، کلاردشت، عباس آباد، تنکابن، رامسر را اعلام کرده است و در مرحله دوم شهرستان های گلوگاه، نکا، بهشهر و ساری را جهت بازدید اعضای کمیته بوم گردی اعلام کرده است. اعضا گروه شامل آقایان حسنی معاون گردشگری میراث، علیزاده کارشناس دفتر امور روستایی و فیاض بخش کارشناس بنیاد مسکن به اتفاق آقای اسحقی بازدیدهای میراث را بر اساس برنامه زمانبندی انجام دادند.
8. ساعت 7 صبح جلسه ای در فرمانداری به اتفاق آقای بخشدار، معاون و فرماندار، روسای بنیاد مسکن، میراث فرهنگی و روسای بخش تشکیل می گردید و سپس به بازدید اقدام می نمودند.
در این فرآیند  16000 کیلومتر با ماشین و 80 کیلومتر بصورت پیاده طی
و از 244 روستای انتخاب شده ،  131 روستا بعنوان مقصد
و 39 روستا بعنوان مسیر انتخاب گردید.

شاخص‌های انتخاب روستای مقصد و مسیر گردشگری در استان:
۱-روستاهایی که ثبت بین المللی دارند.
۲- روستاهایی که ثبت ملی دارند.
۳-روستاهایی که از نظر بنیاد مسکن به عنوان بافت با ارزش انتخاب شده‌اند.
۴- روستاهایی که از نظر میراث فرهنگی به عنوان بافت با ارزش انتخاب شده‌اند.
۵- روستاهایی که از نظر بنیاد مسکن به عنوان هدف گردشگری انتخاب شده اند.
۶-روستاهایی که از نظر میراث فرهنگی به عنوان هدف گردشگری انتخاب شدند.
۷-بکر بودن محیط طبیعی روستا.
۸-بافت تاریخی و با ارزش روستا.
۹-وجود جاذبه گردشگری.
۱۰-وجود مراکز اقامتی.
۱۱-وجود امکانات پذیرایی.
۱۲-امکان تهیه صنایع دستی و محصولات لبنی کشاورزی و خرید.
۱۳-پذیرش گردشگری از نظر مشارکت اجتماعی.
۱۴-برخورداری از راهنمای محلی.
۱۵-نحوه تامین غذای گردشگری.
۱۶-عناصر هفت گانه تور.

آب بندان:
شاخص انتخاب آب بندان برای ایجاد تاسیسات گردشگری:
1. وسعت آب بندان حداقل بین  5 تا 10 هکتار باشد.
2. عمق آب بندان حداقل بعد از 3 متر در داخل آب بندان به 5/1 تا 2 متر برسد.
3. طول آب بندان حداقل 300 متر باشد.
4. منبع تامین آب نباید گل آلود باشد.
5. عرض تاج آب بندان حداقل 8 متر باشد.
6. جاده دسترسی به آب بندان عرض آن حداقل 6 متر باشد.
7. روستاهای محدوده آب بندان زمینه اقامت برای گردشگران در قالب خانه مسافر یا بوم گردی داشته باشد. (اقتصاد در روستا )
8. آب بندان معارض مردمی در بخش پذیرش گردشگری را نداشته باشد. (جوامع محلی )
9. مشارکت جامعه محلی در پذیرش گردشگر در روستا منعی نداشته باشد.
10. در زمان پیک مصرف در آب بندان حداقل ذخیره آب از 5/1 متر کمتر نباشد.
11. زیر ساخت های تاسیسات گردشگری از قبیل آب ، برق ، گاز ، اینترنت برخوردار یا حداقل تعهد به ایجاد زیر ساختها از طرف مسئولین محلی داده شده باشد.
12. زمینه گردشگری کشاورزی از قبیل عرضه محصولات کشاورزی، لبنی و زمینه برگزاری گردشگری خلاق در منطقه آب بندان در روستا وجود داشته باشد.
13. زمین های اطراف آب بندان برای ایجاد تاسیسات گردشگردی وجود داشته باشد.
14.تاسیسات گردشگری باعث رونق کشاورزی منطقه و افزایش تولیدات محصولات گردشگری گردد و لطمه ای به زیر کشت  زمین های کشاورزی وارد نیاورد.
15. پارکینگ برای حداقل 100 ماشین وجود داشته باشد و در روستا تامین شود.
16. برگزاری رویداد گردشگری که بتوان در تقویم استانی میراث فرهنگی و ملی آنرا در قالب زمان ثبت و اجرا نمود.
17. اماکن دیدنی و جاذبه های در محدوده آب بندان که زمینه مقصد گردشگران را فراهم کند وجود داشته باشد.
18. آب بندان زمینه تحقق بیش از 20 انگیزه گردشگر را با ایجاد تاسیسات گردشگری ایجاد شده فراهم کند. 56 انگیزه در مازندران وجود دارد.
19. شکارچی های غیر مجاز در  داخل آب بندان اطاقک بلوکی نداشته باشند و شکار در آب بندان ممنوع باشد.

جدول درجه بندی آب بندان برای ایجاد تاسیسات گردشگری

توضیحات مربوط به ضوابط درجه بندی آب بندانها:
1.  سرویس بهداشتی برای سطح یک در 2 یا 3 نقطه و برای سطح  سه در  2 نقطه.
2. غرفه با نگاه بوم گردی هر غرفه در سطح یک 60 متر مربع ، سطح  دو 40 متر مربع و سطح سه30 مترمربع.
3.  *   :   به معنای باید داشته باشد.
4. خانه شناور در واحد 4 مترمربع تا 12 متر مربع.
5. کمیته فنی مصوب طرحهای آب بندان با دبیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و عضویت جهاد کشاورزی  محیط زیست ، آب منطقه ای و راه و شهرسازی به ریاست دفتر امور روستایی.
6. وظیفه کمیته فنی و آیین نامه داخلی در اولین جلسه و به تصویب شورای برنامه ریزی و توسعه استان برسد.
7. هرگونه ساخت و ساز در آب بندانها با رویکرد بوم گردی انجام گیرد.
8. استفاده از هرگونه آهن آلات و مصالح در تاج آب بندان‌ها ممنوع می باشد.
9. ساخت تاسیسات اقامتی در آب بندان ممنوع و باید در روستای محدوده آب بندان اقامت تامین گردد.
10. واحدهای پذیرایی در قالب اقامت که معماری خاص منطقه و دیگر معماری بومی طراحی گردد.
11. حتی المقدور در زمینه‌های کشاورزی و تاسیسات گردشگری ایجاد نگردد به غیر از پارکینگ که در روستا امکان تامین آن وجود نداشت.
12. انتخاب آب بندان براساس شرایطی که باید برای ایجاد تاسیسات گردشگری داشته باشد یقینا این انتخاب با تایید کمیته بوم گردی استان صورت می گیرد. در برنامه کوتاه مدت آب بندانهایی که انتخاب شده اند ملاک عمل  قرار می گیرند.
13. سطح یک به عنوان ممتاز و درجه 1 و سطح دو به عنوان درجه 2 و سطح سه به عنوان درجه 3
14. سیستم نورپردازهای آب بندان باید به صورت غیر مستقیم باشد، یعنی از شیرهای عمودی فلزی استفاده نگردد. البته در مورد طراحی و سازه ها باید کمیته بوم گردی استان ضوابط ایجاد تاسیسات گردشگری را تهیه نمایند.

نتایج بازدید:
در مرحله اول 136 روستا به عنوان مقصد گردشگری از طریق اعضای کمیته بوم‌گردی انتخاب گردید. فرمانداران و بخشداران این تعداد روستا را به 244 روستا رساندند. هیچ گونه محدودیتی بر اساس شاخص‌های تعیین شده در تعیین تعداد روستا وجود نداشته است.
از 244 روستا 126 روستا مورد بازدید میدانی قرار گرفت و بعضی از روستا ها بعلت مسدود بودن جاده امکان بازدید میسر نبود و بعضی هم وقت بازدید وجود نداشت و می توان در زمان های دیگر انجام داد.
از تعداد روستاهایی که توسط کمیته بوم‌گردی شهرستانها در مرحله اول معرفی شدند 121 روستا به عنوان مقصد گردشگری و 39  روستا به عنوان مسیر گردشگری انتخاب گردیده است یعنی 160 روستا در مجموع انتخاب گردید. (برای شهرستان قائمشهر اطلاعات کامل نگردید)
در روستاهای انتخابی 42717  واحد خانه وجود داردکه 10586  خانه قدیمی و تعداد 4133 واحد به مرمت و بازسازی نیاز دارند . (آمار توسط دهیاری هر روستا اعلام شده است).
در روستاهای انتخابی مقصد گردشگری (67 روستا با موضوع تور طبیعت گردی)، (20 روستا معماری) (18 روستا تاریخی)، (3 روستا عرفان و ادبی)،  (10 روستا مذهبی و زیارتی)، (3  روستا  ورزشی)،
 (13 روستا سلامت و درمانی)، ( 28 روستا تفریحی) و ( 6 روستا کوهنوردی و ماجرا جویی) انتخاب شدند.
در مجموع 190 موضوع تور در روستاهای استان مشخص گردیده که می تواند مبنای مسیر تور قرار گیرد و آژانس ها و دفاتر خدمات مسافرتی و تورگردانان و تور اپراتورها در پکیج تور خودشان لحاظ کنند.

جدول اطلاعات کلی

جدول اشتغال

جدول تسهیلات

جدول موضوع تور

وظایف سازمان ها

وظایف دستگاههای ذیربط:
در راستای عملیاتی شدن برنامه های مذکور، وظایف دستگاههای ذیربط تبیین می‌گردد:
دفتر امور روستایی - میراث فرهنگی - بنیاد مسکن - جهاد کشاورزی - راه و شهرسازی - آب منطقه‌ای – آبفار – مخابرات -  منابع طبیعی – صمت – برق - محیط زیست - معاونت عمرانی - استاندار
وظایف دفتر امور روستایی استانداری
1-آموزش دهیاران در راستای توسعه ی صنعت گردشگری در روستاها، بوم گردی(فرق بین بوم گردی با دیگر تاسیسات گردشگری، فرآیند صدور مجوز واحدهای بوم گردی نحوه ی همکاری دهیاران با دیگر سازمانها مخصوصا تور گردانان،توراپراتورها در رابطه با جذب گردشگر).
2-پیگیری در مورد تسهیلات وام برای خودکفایی دهیاران.
3-برگزاری همایش آموزشی با دهیارانی که روستای آنها  به عنوان مقصد و مسیر گردشگری انتخاب شده اند با همکاری سازمان میراث فرهنگی و بنیاد مسکن با یک طرح آموزش که مورد تایید سازمان‌های فوق قرار گرفته باشد.
4-فعال نمودن کمیته ی بوم گردی استان با همکاری بنیاد مسکن و سازمان میراث فرهنگی.
5-همکاری با بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در مورد تامین اعتبار طرح هادی در روستاهای مقصد و مسیر گردشگری.
6-آموزش عمومی برای مردم روستا با همکاری بخشداری و دهیاری در سال دوبار.
7- فعال نمودن سازمان صنعت، معدن و تجارت، میراث فرهنگی و جهاد کشاورزی در رابطه با تولید محصولات و کالاهای مورد نیاز گردشگران در روستای مقصد و مسیر.
8- هماهنگی بین سازمان ها که در روستاهای مقصد و مسیر در رابطه با وظایف خود فعالیتی را انجام می‌دهند به صورتی که از موازی و دوباره کاری پرهیز گردد.
9- گزارش انجام کار بخش دولتی در روستای مقصد و مسیر به صورت هفتگی به معاونت عمرانی و پیگیری در مورد رفع موانع و ارزیابی از عملکرد سازمان ها.
وظایف بنیاد مسکن انقلاب اسلامی:
1-پیگیری در مورد اعتبار اجرای طرح هادی در روستاهای مقصد و مسیر گردشگری به صورت استانی وملی .
2-تدوین ضوابط مقررات ساخت و ساز با همکاری میراث فرهنگی و استانداری وتصویب آن در شورای برنامه ریزی معماری وشهر سازی استان .
3-برگزاری آموزش برای مردم روستا با سرفصل هایی که با همکاری دفتر امور روستایی و میراث فرهنگی تهیه می گردد.
4-اجرای طرح هادی روستا با توجه به اعتبار تامین شده .
5- تهیه طرح هدف گردشگری و بافت با ارزش با همکاری میراث فرهنگی و دفتر امور روستایی و بخشداری و دهیاری روستای مقصد در رابطه با توسعه صنعت گردشگری.
6-به جز مسائل مطرح شده مواردی که در گزارش روستاهای مقصد در هر شهرستان بیان گردیده باید نسبت به انجام آنها اقدام نمایند.
7- تامین تسهیلات مورد نیاز برای مرمت و بازسازی خانه های قدیمی که در گزارش روستا به آنها اشاره شده است.
8- ضمن تقدیر و تشکر از کارهای ارزشمندی که توسط بنیاد مسکن در روستاهای مقصد و مسیر به عمل آمده است لازم است در مورد اجرای طرح هادی تمام تلاش را به حفظ معماری و بافت با ارزش روستا بدون هیچ گونه دخل و تصرف مبنی بر تخریب بنا و تعریض معابر عمومی و با نگاه به ایمنی و حفظ میراث فرهنگی نسبت به اجرای طرح هادی اقدام نماید.
9- بنیاد مسکن نسبت به فعال سازی کمیته بوم گردی که دبیری آن را به عهده دارد بر اساس تفاهم سه‌جانبه به عمل آمده بین میراث فرهنگی و معاونت عمرانی اقدام لازم به عمل آورد.

وظایف میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری:
1-فعال نمودن كميته بوم گردي استان و تشكيل جلسه به صورت هفتگي كه به روند صدور مجوز واحدهاي بوم گردي در روستاي مقصد مي‌پردازد.                                                                                                             
2-برگزاري آموزش در روستاهاي مقصد با همكاري بنياد مسكن و دفتر امور روستايي.
3-همكاري با بنياد مسكن در رابطه با تدوين ضوابط ساخت و ساز و مخصوصا بافتهاي با ارزش در روستاهاي مقصد و مسير گردشگري.
4-تسريع در صدور مجوز واحدهاي بوم گردي در روستاهاي مقصد گردشگري.
5-تقويم ثبت رويداد فرهنگی –کشاورزی – ورزشی و دامداری در روستاي مقصد و مسير در برنامه استان و كشور.
6-تلاش در جهت ثبت ملي و بين المللي  روستاهاي مقصد گردشگري.
7-تدوين كتابچه در قالب معرفي جاذبه‌هاي روستاهاي مقصد و مسير گردشگري براي امر بازاريابي و تبليغات جهت استفاده تورگردانان و توراپراتورها و دفاتر خدمات مسافرتي.
8-همكاري با بنياد مسكن در زمينه ي تهیه طرح های هدف گردشگری و بافت با ارزش به منظور توسعه صنعت گردشگري در روستاهاي مقصد و مسير گردشگري.
9-مرمت و بازسازي جاذبه ها كه در روستاي مقصد و مسير گردشگري به آنها اشاره شده است.
10- دعوت از دفاتر خدمات مسافرتی و تور گردانان فعال استان جهت معرفی و شناسایی روستاهای مقصد و مسیر در جهت تدوین پکیج تور در استان.
10-تدوين مسير تور در استان در قالب بروشور و كتابچه و...
11- همکاری با سازمان جهاد کشاورزی، سازمان صمت در رابطه با تولید کالاهای مورد نیاز گردشگران در روستاهای مقصد و مسیر که در بالا بردن درآمد مردم روستا نقش اساسی دارد.

وظایف جهاد کشاورزی:
1-مطالعه و بررسي در روستاي مقصد و مسير گردشگري در رابطه با زمينه ي گردشگري و كشاورزي.
2-با توجه به تفاهم نامه ي به عمل آمده بين بنياد مسكن انقلاب اسلامي و جهاد كشاورزي در رابطه با مسکن معیشت محور ضرورت دارد كه جهاد كشاورزي استان در رابطه با اجرا شدن اين تفاهم نامه در روستاهاي مقصد و مسير گردشگري اقدام لازم را به عمل آورند.
3- جهاد کشاورزی در روستاهای مقصد و مسیر کالاها و محصولاتی که زمینه تولید آن در روستاها وجود داشته و در حال حاضر به فراموشی و یا کم رنگ شده جهت فعال نمودن آن ها اقدام نماید.
4- آموزش جامعه محلی در مورد تولید محصولات کشاورزی و لبنی به عنوان یک ضرورت با هماهنگی سایر دستگاه ها در روستاهای مقصد اقدام نماید.
5- جهاد کشاورزی مواردی را که در گزارش روستاها به آنها اشاره شده نظیر روستای مالخواست، اوروست اقدام لازم در جهت رفع مشکل آن ها به عمل آورد.
6- گزارش اقدام انجام یافته به استانداری به صورت هفتگی داده شود.

وظایف آب و فاضلاب روستایی:
1- در روستاهای مقصد گردشگری دهیاری و شورای اسلامی روستا اگر موافقت به تحویل آب روستا جهت کنترل و نظارت به امور آب و فاضلاب روستایی دارند نسبت به تحویل آب روستایی اقدام و سیاست تامین و بهره برداری خود را اعمال نماید.
2- امور آب و فاضلاب روستایی در روستاهای مقصد گردشگری که مشکل تامین آب دارند و در گزارش روستا به آن ها اشاره شده است نسبت به تامین آب اقدام نمایند بیش از 50 درصد روستاهای مقصد گردشگری مشکل تامین آب آشامیدنی دارند.
3- در روستاهای مقصد و مسیر گردشگری که ضرورت ایجاد شبکه که نیاز به مرمت و بازسازی لوله را دارند با همکاری بنیاد مسکن قبل از اجرای طرح هادی بهسازی معابر عمومی نسبت به اجرای شبکه اقدام نمایند.

وظایف حفاظت محیط زیست:
1- سازمان محیط زیست ضوابط ساخت را نسبت به ایجاد تاسیسات آب درمانی دلیر، شور آب، آری، نیمور، لاویج جهت مجوز پروانه ساخت و بهره برداری اعلام نماید.
2- سازمان محیط زیست در روستاهای انتخاب شده در رابطه با تدوین ضوابط و مقررات ساخت و ساز موردی را که مد نظر دارد به بنیاد مسکن اعلام نماید.
3- نظر به اینکه در تدوین برنامه توسعه روستا با رویکرد بوم گردی نگاه به اهمیت محیط زیست و بافت با ارزش روستا که به عنوان سرمایه اصلی توسعه روستا محسوب می گردد سازمان محیط زیست نظرات خود را نسبت به بهسازی معابر عمومی از قبیل سنگ فرش، جداره سازی ساختمان ها که مسلما در معماری قدیم روستا جایی نداشتند اعلام نماید.
4- اداره حفاظت محیط زیست نسبت به ساماندهی فضولات حیوانی نظیر روستای دلیر، آری و دیگر روستا ها اقدام لازم را جهت حفظ محیط زیست و برطرف کردن منظره زننده ای که باعث عدم جذب گردشگری می شود اقدام نماید.

وظایف دانشگاه علوم پزشکی:
1- دانشگاه علوم پزشکی نسبت به تهیه شناسنامه آب درمانی روستای لاویج  اقدام لازم به عمل آورد. با توجه به اینکه آب گرم لاویج شناسنامه علمی در مورد خاصیت درمانی ندارد.
2- نسبت به تهیه شناسنامه آب درمانی روستا های دلیر، نیمور، آری، شوراب، چشمه سورت که در نظر است از آن ها با ترکیبی از معماری های بومی اما کلاسیک جهت بهره برداری ایجاد شوداقدام لازم به عمل آورد. نظر داشنگاه در جهت سرمایه گزاری بسیار حائز اهمیت است . آب گرم های موجود در استان جهت استفاده از چه جایگاه سلامتی یا تفریحی برخوردار هستند.
3- سازمان بهداشت و درمان نظر خود را در مورد مرمت و بازسازی خانه های قدیمی که به عنوان بوم گردی از سازمان میراث مجوز بوم گردی می گیرند در مورد آشپزخانه سرویس بهداشتی و واحد پذیرایی اعلام نمایند.
این نکته را باید متذکر شد با توجه به تعریف بوم گردی نمی توان از مصالح روز نظیر کاشی، سرامیک استفاده نمود.
4- سازمان بهداشت در تدوین ضوابط ساخت و ساز در روستاهای مقصد گردشگری با نگاه به بافت با ارزش تاریخی به بنیاد مسکن اعلام نماید.
5- سازمان میراث فرهنگی، بنیاد مسکن، سازمان بهداشت در ارتباط با نحوه مرمت و بازسازی خانه های قدیمی که می خواهند به عنوان بوم گردی استفاده نمایند جلسه هماهنگی برای روستا های مقصد اقدام نماید.
6- نظارت و کنترل واحد های بوم گردی باید با هماهنگی میراث فرهنگی به عمل آید.
7- آموزش واحد های بوم گردی در زمینه رعایت مسائل بهداشتی با نگاه به عرضه غذا های سنتی، گیاهان دارویی و دم نوش ها به صورت جدی به عمل آید.

وظایف صمت:
1- یکی از عناصر مهم تور بخش خرید و سوغات هست که نقش ارزشمندی در بالا بردن درآمد روستا محسوب می گردد. در روستاهای مقصد استعداد های بالقوه ای در این زمینه وجود دارد که باید تبدیل به فعل گردد لازم است سازمان در این روستا ها به شناسایی محصولات و کالا هایی که در یک زمان تولید می شده ولی در حال حاضر به فراموشی سپرده شده اقدام لازم به عمل آورد.
2- سازمان موظف است نسبت به تقویت کالاهایی که در روستا های مقصد تولید می شود اقدام نماید و لیست این کالا ها را در روستا های مقصد و مسیر معین و به سازمان میراث فرهنگی جهت تدوین پکیج تور برای فروش اعلام نماید.
3- سازمان نسبت به استاندارد سازی این کالا ها با همکاری دیگر سازمان ها اقدام نماید .
4- برگزاری نمایشگاه ها تحت عنوان یک رویداد در روستای مقصد.
5- سازمان موظف است در روستای مقصد فرایند صدور مجوز تولید کالا ها را حداکثر در مدت یک ماه طول میکشئد مورد تاکید قرار دهد.
6- تسهیلات مورد نیاز برای تولید کالا ها که مقرر است در روستای مقصد گردشگری تولید گردند توسط سازمان تهیه و در اختیار مسئولین جهت تامین آن قرار گیرد .
7- سازمان جلسه ای با جهاد کشاورزی میراث فرهنگی در رابطه با تولید محصولاتی از قبیل صنایع دستی، محصولات صنعتی، لبنی، کشاورزی  که زمینه خرید رابرای گردشگران در روستای های مقصد گردشگری را فراهم می آورد. جهت هماهنگی و بهره برداری بهتر و تعیین وظایف برگزار نمایند.
8- در مواردی که در هر روستا اعلام شده و مربوط به سازمان است  اقدام لازم در مورد  حل آن به عمل آورد.

وظایف آب منطقه ای:
1- اجازه بهره برداری برای آب گرم روستاهای دلیر چالوس ، آری بابل ، شوراب سوادکوه ، نیمور نوشهر، به دهیاران با سرمایه گذاران که میراث معرفی میکند.
2- اجازه بهره برداری از آب بندان های که مورد تایید نمایندگان استانداری ، بنیاد مسکن ، میراث فرهنگی ، برای ایجاد تاسیسات گردشگری قرار گرفته است .
3- مرمت دریاچه خضرنبی که توسط افراد سودجو جهت بدست آوردن گنج مورد تخریب قرار گرفته با همکاری دهیاری روستا . لازم به ذکر است دهیاری آمادگی مرمت این دریاچه که در نوع خود بی نظیر است و هرساله کوهنوردان زیادی برای دیدن به این دریاچه میروند با همکاری امور منابع آب دارد.
4- حل کردن مشکل چشمه مورد اختلاف با منابع طبیعی در منطقه مالخواست و اورست و قلعه سر در شهرستان ساری
5- با توجه به گزارش پیوستی در روستاها مقصد مابقی را که به امور منابع آب مربوط می شود نسبت به حل آن اقدام نماید.
6- تسهیل گری برای سرمایه گذارانی که در آب بندان و آب گرم مبادرت به ایجاد تاسیسات گردشگری اقدام می نمایند لازم است در این زمینه بر اساس نرخ بازده سرمایه گزاری که مورد تایید سازمان میراث فرهنگی قرار گرفته نسبت به دریافت اجاره و مدت آن اقدام نمایند .

وظایف راه و شهرسازی:
1- نصب تابلوی علائم و نمادهای گردشگری در جاده های اصلی و فرعی روستاهای مقصد و مسیر گردشگری با همکاری سازمان میراث فرهنگی.
2- نصب تابلوی آدرس واحدهای بومگردی در جاده های اصلی و فرعی با هماهنگی بخشداری ها و دهیاری ها ( لازم به ذکر است هزینه ساخت و نصب تابلو به عهده بخشداری ها و دهیاری است ).
3- آسفالت جاده های روستاهای مقصد(بیش از 95 درصد روستاهای مقصد از آسفالت مناسب برخوردار هستند).
4- روکش و مرمت آسفالت جاده های مقصد که در گزارش روستا به آن اشاره شده است .(2 درصد از روستاها نیاز به روکش آسفالت دارند ).
5- مرمت و بازسازی حاشیه روستاهای بابل که به عنوان مقصد انتخاب گردیده است.
6- برقراری ایمنی جاده های فرعی روستاهای مقصد و مسیر گردشگری از قبیل نصب گاردریل، تعریض، و تابلو های ایمنی.
7- همکاری با میراث فرهنگی و بنیاد مسکن جهت تعیین ضوابط ساخت و ساز روستاهای مقصد گردشگری و تصویب در مراجع قانونی که به عنوان ضوابط ساخت توسط مرجع صدور پروانه ملاک عمل قرار گیرد.
8- مطرح کردن پرونده های سرمایه گذارنی که نسبت به ایجاد تاسیسات گردشگری در روستاهای مقصد به جز خانه های قدیمی که نیاز به تغییر کاربری و تراکم و سطح اشغال خارج از ضوابط طرح ها و حتی خارج از بافت روستا نیاز به تعیین کاربری دارد به صورت خارج از نوبت حداکثر از زمان ثبت دبیرخانه کارگروه به مدت دوهفته بیشتر نگذرد.
9- همکاری با میراث فرهنگی و بنیاد مسکن در جهت آموزش جامع محلی ، دهیاران در رابطه با حفظ معماری و تاریخی بافت های باارزش روستا.

وظایف مخابرات:
1- تمام روستاهای مقصد و مسیر گردشگری از تلفن ثابت برخوردار هستند اکثر از اینترنت استفاده می‌کنند در بعضی روستاها که در گزارش به آنها اشاره شده مشکلاتی دارند که لازم است به آنها توجه شود . در این زمینه باید از شرکت مخابرات تشکر نمود .

وظایف منابع طبیعی:
1- منابع طبیعی آن تعداد از روستاهایی که در محدوده بافت روستا با مردم در زمینه اراضی منابع ملی مشکل دارند و در طرح هادی روستا این زمینها مشخص گردیده و لازم است با هماهنگی بنیاد مسکن این مشکل چندین ساله را حل نمایند

وظایف  معاونت عمرانی  استانداری:
1- مسئولیت اصلی نظارت بر انجام کار که برای هر یک از سازمانها در شورای توسعه استان مصوب گردید به عهده معاونت عمرانی است که باید جلسات هر دوهفته یک بار با حضور سازمان ها و دستگاه‌های عنوان شده برگزار و موانع موجود در حل مشکلات پیش آمده را حل نماید .
2- معاونت عمرانی بر اساس تفاهم نامه ای که با بنیاد مسکن و میراث فرهنگی بعمل آورده نسبت به فعال سازی کمیته بوم گردی اقدام لازم را بعمل آورد .
3- کمیته بوم گردی استان موظف است گزارش اقدامات سازمانها را به معاونت عمرانی توسط بنیاد مسکن که دبیری این کمیته را به عهده دارد ارائه دهد.
4- معاونت عمرانی تلاش برای تامین اعتبار مورد نیاز سازمانها را که در روستاهای مقصد گردشگری برای آنها وظیفه تهیه شده براساس درخواست سازمانها اقدام لازم را بعمل آورد.

وظایف استاندار:
1- برنامه ریزی پیشرفت روستا را که با رویکرد بوم گردی در گزارش پیوستی بعنوان روستاهای مقصد و مسیر گردشگری انتخاب شده اند ( شامل 136 روستا) را در برنامه کوتاه مدت یک تا سه ساله در اولویت اول تامین اعتبار استان قرار دهد و سازمانها را مکلف به انجام تکالیفی که در گزارش به آنها محول شده است بنماید.
2- جلسات هماهنگی، پیگیری و رفع موانع و گزارش اقدامات انجام یافته را هر 45 روز یک بار برگزار نماید.
3- پیگیری لازم براساس درخواست دستگاههایی که نیاز به کمک در زمینه تامین مالی ، فنی و پشتیبانی توسط سازمان مرکزی خود برای تحقق وظیفه ای که در این برنامه به آنها محول شده را دارند،
خصوصا برگزاری جلسات در تهران یا استان در اینخصوص از جمله کارهای مهم محسوب می شود.